گلوب ولو(شیر کروی)

نام شیرهای کروی را از روی شکل ظاهری بدنه آن که کروی شکل است گرفته و ساختمان داخلی آن طوری است که مایع از نقطه ورود به شیر تا خروج از آن، ۱۸۰ درجه تغییر جهت می دهد. ساختمان دریچه و نشیمنگاه آن طوری است که به مجرد برقرار شدن جریان تماس آنها با هم قطع می شود. همچنین باز نبودن کامل شیر کروی موجب فرسودگی آن نمی شود و لذا از آن می توان برای تنظیم و کنترل جریان استفاده کرد. متناسب بودن تعداد دور دسته شیر با حجم مجرای خروجی مایع کار تنظیم مقدار جریان را با دست آسان می سازد.

• از مشخصات شیرهای کروی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
  • جهت جریان سیال بر خلاف شیر کشویی تغییر می کند.
  • تغییر جهت جریان سیال ایجاد تلاطم می نماید.
  • تلاطم افت فشار را افزایش می دهد.
  • در شیر کروی افت فشار بیشتر از شیر کشویی می باشد.
  • در شیر کروی به محض قطع اتصال صفحه انتهایی ساقه و نشیمنگاه سیال کاملا جریان می یابد.
  • در شیر کروی فرسودگی به علت اصطکاک خیلی کمتر از شیر کشویی می باشد.

از این شیر جهت تنظیم جریان و فشار سیال استفاده می شود. در سه نوع زاویه ای، Z شکل و Y شکل تولید می شوند. از مزیت های این شیر می توان به متناسب بودن فشار سیال با تعداد دور دسته شیر اشاره نمود.

شیر کروی از آن دسته شیرهای خطی می باشد که مجرابند آن به شکل یک دیسک است و قسمت انتهایی آن به شکل کروی یا مخروطی ساخته می شود و با قرارگیری روی یک حلقه نشیمن مسیر را باز، بسته یا به میزان معینی باز می کند. یعنی علاوه بر باز و بست کامل، قادر به تنظیم دبی جریان عبوری نیز می باشد و به همین دلیل در خطوط عبور سیال در کنار شیرهای کنترلی (Control Valve) به صورت سری، استفاده می شوند. همچنین در صنایع مختلف به همراه یک محرک پنوماتیکی یا الکتریکی به کار برده می شود. معمولا این شیر به صورت Metal Seat به کار می رود. بدین معنی که دیسک و نشیمن آن از فلز ساخته می شوند. ولی در برخی موارد آن را به صورت Soft Seat نیز تولید می کنند که استفاده محدودتری دارند.

بدنه شیر کروی یا بشقابی (Body Globe Valve)

بدنه شیر کروی با توجه به نوع سیال، فشار کاری و درجه حرارت از جنس های مختلفی مانند چدن نشکن، فولادی، استیل و آلومنیوم برنز تولید می شود. از شیر کروی چدنی برای سیالات آب تا دمای ۸۰ در جه سانتی گراد، از شیر کروی فولادی در تاسیسات بخار، صنایع نفت و گاز و پتروشیمی، از شیر کروی استیل برای سیالات اسیدی و در محیط های مرطوب و از شیر کروی آلومینیوم برنز برای سیالات آب شور استفاده می شوند. بدنه شیر کروی به دو روش ریخته گری و فورج و با کانشکن اتصال شیر کروه ای فلنجی، جوشی، رزوه ای تولید می شود.

انواع شیر کروی (انواع شیر بشقابی)

شیر کروی z شکل (Z-Body Type Globe Valve)

ورود و خروج سیال به شیر کروی Z شکل به گونه ای می باشد که سیال ۱۸۰ درجه چرخش دارد. هنگام ورود سیال به انحنای اول تا دیسک ۹۰ درجه چرخش و هنگام عبور از دیسک و انحنای دوم ۹۰ درجه چرخش دیگر دارد و سپس خارج می شود. لازم به ذکر است با توجه به چرخش ۱۸۰ درجه ای، سیال افت فشار زیادی را متحمل می شود که برای خطوط بای پس دار مناسب است. توصیه می شود برای خطوطی که شیر به طور مداوم باز است، به دلیل افت فشار از شیر کروی Z شکل استفاده نشود.

شیر کروی y شکل (Y-Body Type Globe Valve)

شیر کروی Y شکل که در آنها استم و دیسک نسبت به نشیمنگاه تقریبا ۴۵ درجه زاویه دارد که همین امر باعث می شود که سیال با زاویه کمتری نسبت به شیر کروی Z شکل وارد شود و به همین نسبت با چرخش کمتری سیال خروج می کند، که این امر افت فشار کمتری نسبت به حالت قبلی دارد. به همین دلیل پیشنهاد می شود در خطوط پایپینگ که نیاز به باز بودن مداوم شیر است، از شیر کروی (شیر بشقابی) Y شکل استفاده شود.

شیر کروی زاویه ای یا شیر بشقابی ۹۰ درجه (Angle Pattern Globe Valve)

در خطوط پایپینگی که انتقال خط داریم می توان به جای یک زانویی و شیر از یک شیر کروی ۹۰ درجه استفاده کرد. معمولا به زاویه ۹۰ درجه برای سیالاتی که ذرات معلق ندارند و به عنوان سیال تمیز شناخته می شوند استفاده می شود.