دیگ بخار افقی
دیگ بخار چیست؟
دیگ بخار یا استیم بویلر مخزنی فلزی و دربسته است که با دریافت انرژی از مشعل، آب را به بخار تبدیل میکند. این امر سبب ایجاد یک مخزن تحت فشار میشود.
در ادامه به بررسی تجهیزات نصب شده روی دیگ و تجهیزات جانبی آن، انواع و کاربردهای مختلف دیگ بخار، نحوه عملکرد و مشکلات دیگ بخار، نکات مهم خرید و نصب و سفارش آن خواهیم پرداخت.
تجهیزات موتورخانه ای دیگ بخار چیست؟
تجهیزات جانبی
منبع تغذیه یا میکاپ
منبع کندانس
منبع بلودان
دی اریتور
سختی گیر
پکیج تزریق مواد شیمیایی
تابلو فرمان
شیرآلات
شیرهای اتومات
سه راهی
پنوماتیک
سلونوئیدی
تله بخار
گیت ولو
بال ولو
گلوب ولو
شیر هواگیری
انواع دیگ بخار چیست ؟
- دیگهای بخار بلحاظ طراحی ساخت و نحوه حرکت سیال در بویلربه دو نوع فایرتیوب و واترتیوب دسته بندی میشوند.
- در دیگ بخار واترتیوب آب از داخل لوله ها عبور کرده و سطح بیرونی لوله توسط مشعل گرم میشود. سپس مشعل با انتقال حرارت به درون لوله ، آب درون لوله ها را به بخار تبدیل می نماید
- در دیگ بخار فایرتیوب آب درون محفظه جمع شده و گاز های داغ حاصل از مشعل از درون لوله عبور مینماید.
- دیگهای بخار بلحاظ نحوه جهت گیری بویلربه دو دسته دیگ بخار عمودی و دیگ بخار افقی دسته بندی میشوند.
- دیگهای بخار بلحاظ تعداد مسیری که گازهای تولید شده طی میکنند تا وارد دودکش شوند به چهار دسته تکپاس، دوپاس،سهپاس و چهارپاس تقسیم میشوند.
- بویلرتکپاس: در این نسل از دیگ که امروزه دیگر تولید نمیشوند بخار یکبار مسیر دودکش را طی کرده و وارد دودکش میشد. این بویلرها زغالسنگ سوز بوده و در لوکوموتیوهای بخار استفاده میشد.
- بویلردوپاس: در این نوع بویلرها که برای تولید آب گرم کاربرد دارند، گازهای ناشی از احتراق دوبار مسیر دیگ را طی کرده و سپس وارد دودکش میشود.
- بویلر سه پاس: در این نوع بویلرها که برای تولید آب گرم و بخار کاربرد دارند گازهای بخار قبل از اینکه وارد دودکش شوند مسیر دیگ را سه بار طی میکنند.
- بویلرچهارپاس: این نوع بویلر برای تولید بخار در تناژ بالا کاربرد دارند و گازهای تولیدشده مسیر دیگ را چهار بار طی کرده و سپس وارد دودکش میشوند.
نحوه عملکرد دیگ بخار چگونه است؟
در ابتدا آب سرد به وسیله لوله ها به دیگ فولادی یا چدنی میرسد. سپس آب بوسیله مشعل گرم شده و به جوش می آید. بخار تولید شده به مخزن منتقل میشود.
از آب گرم تولید شده نیز درسیستمهای گرمایشی استفاده میشود.
مشکلات دیگ بخار چیست؟
به میزان املاح موجود در آب سختی آب میگویند. معمولا در اکثر مناطق سختی آب کم نیست.
آب در دیگهای بخار در اثر مجاورت با حرارت دچار تغییراتی شده و املاح موجود در آن رسوب میکند.
انباشته شدن این رسوبات باعث خرابی پره های دیگ چدنی یا فولادی میشود.
دیگها باید بصورت دوره ای با کمک اسید شستشو داده شود.
استفاده از دستگاه سختی گیر در کنار دیگ نیز به رفع این مشکل کمک میکند.
کاربردهای مختلف بویلر یا دیگ بخار:
مهمترین و پرمصرفترین کاربرد دیگ بخار در بسیاری از صنایع، جایگزینی حرارت مستقیم با سیستم حرارتی غیر مستقیم و کنترل شده می باشد.
- صنعت شستشو مانند کارواشها، معابر شهری، ناوگان ترابری مانند هواپیما، قطار، مترو و اتوبوس
- سیستم گرمایشی
- پالایشگاه
- نیروگاه
- صنعت پتروشیمی
- کارخانه تولید قطعات صنعتی
- کارخانه خودروسازی
- تولید بتن
- رنگرزی نخ فرش و پارچه
- تولید رب گوجه
- صنعت شیر وفراورده های لبنی
- تولیدات نبات و آبنبات و شکلات
- تولیدات کیک، کلوچه و نان
- کیورتینگ بتن
- صنعت سلولزی و تولید کاغذ
- دامداری و مرغداری ها
- سالن پرورش قارچ
- صنعت لاستیکسازی
نکات مهم خرید و نصب بویلر چیست؟
- هنگام خرید دیگ بخار باید به ظرفیت و فشار کار دیگ و تعداد پاس ها و همچنین وت بک یا دارای بک بودن آن و نیز نوع سوخت و مشعل آن توجه نمود.
- همچنین کیفیت تجهیزات جانبی آن نیز از عوامل مهم تضمین عملکرد پایدار آن میباشد.
- یکی از مهمترین موارد بحث استاندارد بودن دیگ بخار است.
- اینکه بلحاظ کیفیت جنس آن و ایمنی دیگ استاندارد با محصول غیر استاندارد قابل مقایسه نیست.
- نکته بعدی در ارتباط با راندمان حرارتی بویلر است. پایین بودن راندمان باعث بالا رفتن مصرف انرژی و درنتیجه هدررفت سوخت و سرمایه ملی میشود.
عوامل مهم در افزایش طول عمر بویلر کدامند؟
- ساخت دیگ مطابق با روشهای مورد قبول استاندارهای بین المللی و نقشه های ساخت تایید شده صورت گرفته باشد.
- استفاده از لوله های آتشخوار استاندارد و فولادهای آلیاژی برای دیگ و همچنین سطح حرارتی کافی برای تیوب ها و نیز والس زدن لوله ها بجای جوشکاری آنها به تیوبها
- انتخاب مشعلی که برای گرمایش دیگ مناسب باشد یعنی ظرفیت اسمی مشعل حداکثر 20% بیشتر از ظرفیت دیگ بخار باشد.
- شعله مشعل تنظیم باشد و کاملا آبی بسوزد.
- قطر و ارتفاع مکش دودکش دقیقا محاسبه اجرا شده باشد.
سفارش ساخت و گارانتی خرید بویلر
تولید آن تحت بازرسی فنی معتبر صورت گرفته باشد.
با توجه به اینکه ساختمان و جنس دیگ بخار باید از موادی با استحکام بسیار بالا باشد لذا فرآیندهای تولید باید تحت نظارت بازرس فنی صورت گیرد.
تیم های بازرسی فنی موارد زیر را کنترل میکنند:
- نقشه فنی محصول
- مواد مصرفی اولیه
- برشکاری ها و مونتاژ
- جوشکاری
- تست فشار
نقد و بررسیها
قیمت دیگ بخار چگونه تعیین می شود؟
مهمترین عوامل موثر بر قیمت دیگ بخار به شرح ذیل است :
کاربرد دیگ بخار
در صورتی که با شرکت های تولید کننده دیگ بخار برای راهنمایی در مورد دیگ خرید دیگ بخار مناسب تماس بگیرید اولین سوالی که از شما پرسیده خواهد شد به احتمال زیاد کاربرد دیگ بخار برای شما خواهد بود .
برخی مشاغل بخار با حجم بالا و یا با فشار زیادی نیاز دارند و لذا باید حتما دیگ بخار با ظرفیت بالا استفاده شود ، اما در برخی کاربردها میتوان دیگ بخار با ظرفیت بخار پایین تر نیز در نظر گرفت.
در طراحی و ساخت دیگ بخار با افزایش فشار کار دستگاه ضخامت ورق ها و فشار کار تجهیزات بالا می رود و این افزایش بطور مستقیم سبب افزایش قیمت تمام شده دیگ می گردد.
حتی مکانی که برای نصب دیگ بخار در نظر گرفته شده بدلیل اینکه در ابعاد دیگ بخار و نوع طراحی آن تاثیر مستقیمی دارد در محاسبه قیمت دیگ بخار باید درنظر گرفته شود.
ظرفیت تولید دیگ بخار
دیگ بخار در ظرفیت های متفاوتی تولید می شود، هرچه ظرفیت دیگ بخار بالاتر باشد فرآیند ساخت و مهندسی آن پیچیده تر است .
قیمت دیگ بخار کوچک ۱۰۰ کیلویی اصلا قابل مقایسه با قیمت دیگ بخار ۲ تن نیست.
همچنین دیگ بخار استاندارد باید بتواند برابر با ظرفیت اسمی خود بخار تولید نماید .
به عنوان مثال یک دیگ بخار دویست کیلویی باید توانایی تبدیل دویست کیلو آب به بخار را در ساعت داشته باشد .
از آنجا که استاندارد خاصی برای محاسبه و تعیین ظرفیت واقعی دیگ بخار وجود ندارد برخی تولیدکنندگان با هدف سود بیشتر دیگ بخار را با ظرفیت غیر واقعی (ظرفیت اسمی) تولید می کنند و با قیمت نازلتر به فروش می رسانند.
در اصل دیگ با ظرفیت پایین تر را با ظرفیت غیرواقعی و اسمی به فروش می رسانند.
برای جلوگیری از این موضوع پیشنهاد می شود که قبل از مذاکره با این افراد که بدون دلیل منطقی قیمت های خیلی پایین تر پیشنهاد می کنند در خصوص پلاک و گواهی بازرسی و شرکت بازرسی کننده حین ساخت از آنها تحقیق و حتی مستقیم با شرکت های بازرسی تماس بگیرید.
دارا بودن پلاک استاندارد
دیگ بخار و در کل مخازن تحت فشار حتما باید دارای گواهی بازرسی حین ساخت و نشان استاندارد باشند.
چون فرآیند اخذ گواهی بازرسی استاندارد یک فرآیند زمانبر و تا حدودی پیچیده می باشد لذا بطور طبیعی قیمت تمام شده دیگ بخار استاندارد به چند دلیل عمده که در ادامه اشاره خواهد شد ، بالاتر از قیمت تمام شده همان دیگ بخار می باشد که بدون فرآیند بازرسی معتبر تولید می گردد .
دلایل بالاتر بودن قیمت دیگ بخار استاندارد
۱- ساخت مطابق نقشه فنی کنترل شده
۲- ساخت بر اساس الزامات مواد مصرفی و جوشکاری استاندارد
۳-طول کشیدن زمان تولید ۴- تحمیل هزینه های تست جوشکاری و هزینه صدور پلاک گواهی و بازرسی به تولید کننده
۵- رعایت اصول ایمنی در ساخت بویلر و اخذ نشان استاندارد
رعایت استاندارد در زمان ساخت دیگ بخار
لازم بذکر است که طبق قوانین اداره استاندارد در حال حاضر رعایت استاندارد ملی دیگ های بخار به شماره ۴۲۳۱ یکی از الزامات تولید دیگ بخار است و انجام مراحل بازرسی و صدور پلاک توسط شرکت های مورد تایید سازمان استاندارد نیز برای هر محصول بطور جداگانه الزامی است.
اما با این وجود برخی فروشندگان و تولیدکنندگان از غفلت خریداران دیگ بخار سوءاستفاده نموده و دیگ بخار ارزان بدون پلاک بازرسی استاندارد و با کیفیت پایین ارائه میکنند .
ممکن است در ظاهر قیمت بویلرهای تولیدی اینچنین ارزانتر باشد اما واضح است که نمیتوان از بحث مهمی مثل امنیت پایین و خطر انفجار دیگ های بخار غیر استاندارد غفلت نمود. در مطلبی با عنوان انفجار دیگ بخار به خطرات استفاده از دیگ بخار غیر استاندارد پرداخته شده است.
در هنگام تحویل گرفتن یک دیگ بخار حتما باید پلاک و گواهی بازرسی استاندارد و دفترچه فنی آن توسط تولید کننده به خریدار تحویل داده شود. که متاسفانه برخی تولید کنندگان از این کار مهم خودداری می نمایند.
جنس و کیفیت مواد اولیه بکار رفته در ساخت دیگ بخار
یکی از مواردی که تاثیر بسیار مهمی در قیمت تمام شده ساخت دیگ بخار دارد کیفیت متریال مورد استفاده در فرآیند تولید دیگ بخار است .
در حال حاضر انواع اجناس مرغوب و نامرغوب چینی در بازار وجود دارد که با توجه به نوسانات اخیر بازار ارز انتخاب ترکیبات مختلف ساخت میتواند تاثیر زیادی در قیمت دیگ بخار تولید شده داشته باشد .
استفاده از ورق ها و لوله های غیر مرغوب با اینکه قیمت نهایی تولید دیگ بخار را بسیار پایین می آورد اما در نهایت محصول تولیدی به هیچ عنوان قابل مقایسه با دیگ بخاری که با اجناس درجه یک ساخته شده باشد نیست.
در مستندات فنی ساخت که نقشه های فنی تایید شده توسط شرکت های بازرسی می باشند طبق استاندارد ضخامت ورق ها برای انواع دیگ بخار مشخص شده است اما متاسفانه برخی تولیدکنندگان که بدون نظارت بازرسی فنی اقدام به ساخت می نمایند برای کمتر شدن هزینه های ساخت اقدام به تولید دیگ بخار با ورق های نازک تر می کنند و درنتیجه استفاده از ورق های نازکتر باعث کم شدن طول عمر دیگ بخار خواهد شد .
بهینه بودن مصرف انرژی و راندمان دیگ بخار
نوع طراحی دیگ بخار در راندمان آن تاثیر مستقیمی دارد .
راندمان به میزان مصرف سوخت برای تولید بخار و انرژی حرارتی گفته می شود .
مشخص است که راندمان دیگ بخار نوع سه پاس بسیار بالاتر از دیگ یک پاس و دو پاس می باشد .
همچنین نصب اکونومایزر میتواند توان حرارتی دیگ بخار را به مقدار قابل توجهی افزایش دهد.
با اینکه دیگ های بخار دارای راندمان حرارتی بالاتر قیمت تمام شده بالاتری دارند اما این تفاوت قیمت به سرعت و بدلیل مصرف بهینه سوخت این نوع بویلرها جبران خواهد شد ولی متاسفانه در دیگ های بخار تولید شده بدون نظارت بازرسی فنی ، سازنده با کم کردن تعداد لوله های دود ، باعث کاهش چشمگیر در مواد اولیه مصرفی می شود و درنتیجه قیمت تمام شده پایین تر سبب فروش با قیمت کمتر خواهد شد.
ولی ضرری که به خریدار وارد می شود خیلی بیشتر از این مقدار خرید ارزان تر است! چون مصرف انرژی و سوخت یک جریان طولانی و مداوم است که با کاهش سطح حرارتی بویلر سبب افزایش چشمگیر در طول سالیان دراز در مصرف سوخت می گردد.
لذا صرفه جویی چندین میلیونی در خرید به جریان درازمدت مصرف سوخت بیشتر نمی ارزد آنهم با قیمت های روبه افزایش حامل های انرژی در دنیا!
لوازم جانبی دیگ بخار
برخی تجهیزات و لوازم جانبی مانند مشعل ، پمپ تغذیه و تابلو برق برای کارکرد دیگ بخار ضروری هستند .
همچنین برای عملکرد مطمئن و مناسب دیگ بخار لازم است تجهیزات کنترلی مناسب مانند انواع شیر اطمینان ، شیر تخلیه، و ابزارهای سنجش و نمایش فشار و توان و میزان آب و بخار دیگ بخار بر روی آن تعبیه شود .
هرکدام از این قطعات می تواند رنج قیمتی گسترده ای داشته باشد .
استفاده از تجهیزات با کیفیت باعث بیشترشدن هزینه ساخت دیگ بخار خواهد شد اما تولیدکنندگان معتبر ترجیح میدهند بجای تولید محصول غیر استاندارد با هزینه پایین ساخت محصول مطمئن و یک دیگ بخار استاندارد و ایمن به مشتریان خود عرضه نمایند.
admin-shop –
سلام دوست عزیز
از اینکه از محتوای سایت راضی بودید خوشحالیم.